System zarządzania bazą danych to po prostu specjalne oprogramowanie (czasem zdarza się, że może być to również system informatyczny) służące niemal wyłącznie do zarządzania bazami danych. Systemy bazy danych nie mogą działać prawidłowo bez odpowiednich mechanizmów (których jest naprawdę dość sporo). Takie systemy z całą pewnością nie będą funkcjonowały zgodnie z oczekiwaniami, jeżeli na etapie ich tworzenia oraz późniejszego działania nie zostaną wdrożone odpowiednie środki przeznaczone do administrowania zapisanymi na nośnikach zbiorami danych. Niezbędne będą także bardzo różnorodne środki, dziki którym możliwe będzie zapewnienie możliwie jak najbardziej optymalnej ochrony danych oraz ich niezakłóconej niczym integralności. Współczesne systemy zarządzania bazą danych oparte są o nowoczesne, a co za tym idzie coraz bardziej skuteczne rozwiązania, które pozwalają na pełne odtworzenie (w zdecydowanej większości wypadów) zawartości bazy danych, nawet jeśli wcześniej uległa ona dość poważnej usterce. Systemy zarządzania bazą danych pełnią wiele bardzo istotnych z punktu widzenia informatyki funkcji. Jednym z istotniejszych zadań tego systemu jest bez wątpienia optymalizacja wykonywanych zadań. W praktyce polega to przede wszystkim na odpowiednim przekształcaniu wszelkiego rodzaju zapytań, aby odpowiedź udzielona na zadane pytanie pojawiła się najwcześniej, jak to tylko będzie możliwe. Ważnym obszarem działania systemów zarządzania bazą danych jest również możliwie jak najbardziej optymalne zapewnienie integralności danych. Tu bardzo ważne jest, aby podjąć takie środki, które możliwie jak najskuteczniej uniemożliwią przejście bazy danych do stanu, w którym nie będzie możliwy do wykorzystania jakikolwiek sposób modelowania rzeczywistości. Kolejna bardzo istotna funkcja odnosi się do zarządzania współbieżnym dostępem wielu użytkowników do bazy w taki sposób, aby każdy z nich pozostawał niewidoczny dla pozostałych użytkowników bazy danych. Chodzi tu głównie o to, aby każda z osób korzystających z bazy danych w pewnym sensie czuła się jej właścicielem. Choć współcześnie działające systemy zarządzania danych dzięki zastosowaniu coraz bardziej nowoczesnych technologii są zdecydowanie mniej podatne na powstawanie mniej czy bardziej skomplikowanych awarii, to jednak w dalszym ciągu w przypadku wszelkiego rodzaju baz danych niezwykle istotne jest, aby w razie wystąpienia sytuacji ciężkich do przewidzenia, możliwie było jak najpełniejsze (a najlepiej całościowe) odtworzenie formy i treści bazy danych, jeszcze sprzed wystąpienia awarii. Każda baza danych powinna być również bezpieczna i należycie chronić wszystkie poufne często informacje, jakie się tam znajdują. Dlatego też wiele nowoczesnych systemów zarządzania bazą danych wyposażonych jest w wiele często złożonych i skomplikowanych zabezpieczeń zapewniających możliwie jak najwyższy poziom zabezpieczenia danych w bazie. Bardzo istotną kwestią jest bowiem niedostępność danych, niezależnie od ich stopnia ważność dla osób, które do tego nie są upoważnione.